De onbalansmarkt voor stroom is een mechanisme dat wordt gebruikt om de balans tussen vraag en aanbod van elektriciteit op het elektriciteitsnet te handhaven. In essentie draait het allemaal om het waarborgen dat de hoeveelheid opgewekte stroom op elk moment precies overeenkomt met de hoeveelheid verbruikte stroom. Dit is cruciaal omdat zelfs kleine afwijkingen tussen productie en consumptie kunnen leiden tot storingen of uitval van het net.
Hoe werkt de onbalansmarkt:
Voorspellingen: Energieleveranciers en -producenten doen voorspellingen over hoeveel elektriciteit hun klanten zullen verbruiken en hoeveel ze kunnen produceren. Op basis van deze voorspellingen plannen ze de inzet van hun productiemiddelen.
Real-time balancering: Ondanks nauwkeurige voorspellingen zijn er altijd onvoorziene veranderingen in productie en verbruik. Dit kan komen door natuurlijke omstandigheden (zoals het weer), technische problemen, of onverwachte veranderingen in de vraag.
De rol van de netbeheerder: De landelijke netbeheerder (of transmissiesysteembeheerder – TSO) heeft als taak de fysieke balans op het net te handhaven. Wanneer er onbalans is tussen productie en consumptie, grijpt de netbeheerder in door reserves aan te spreken of door de marktdeelnemers te verzoeken hun productie te verhogen of verlagen.
Markt voor onbalans: De netbeheerder brengt vraag en aanbod van balanceringsenergie samen op de onbalansmarkt. Marktpartijen die kunnen helpen de balans te herstellen door extra energie te leveren of door verbruik te verminderen, ontvangen hier een vergoeding voor.
De onbalansmarkt moedigt dus zowel het behoud van de fysieke balans op het elektriciteitsnet aan, als de financiële efficiëntie en flexibiliteit onder de deelnemers. Dit systeem staat centraal in het modern beheer van elektriciteitsnetten, vooral nu de integratie van hernieuwbare energiebronnen, zoals zon en wind, die inherent variabel zijn, de complexiteit van het balanceren van het net vergroot.
